Các hình thức tiền lương và quỹ tiền lương của doanh nghiệp
Các hình thức tiền lương và quỹ tiền lương của doanh nghiệp
Việc vận dụng hình thức-tiền lương thích họp nhằm quán triệt nguyên tắc phân phối theo lao động, kết hợp chặt chẽ giữa lợi ích chung của xã hội với lợi ích cùa doanh nghiệp và người lao động, lựa chọn hình thức tiền lương đúng đắn còn có tác dụng đòn bẩy kinh tế, khuyến khích người lao động chấp hành tốt kỷ luật lao động, nâng cao năng suất lao động, giúp cho doanh nghiệp tiết kiệm được chi phí nhân công để hạ giá thành sản phẩm. Trong các doanh nghiệp nước ta hiện nay, các hình thức tiền lưcmg chủ yếu được áp dụng là:
- Hình thức tiền lương theo thời gian.
- Hình thức tiền lương theo sản phẩm.
1- Hình thức tiền lưong theo thòi gian
Hình thức tiền lương theo thời gian thực hiện việc tính trả lương cho người lao động theo thời gian làm việc, theo ngành nghề và trình độ thành thạo nghiệp vụ, kỹ thuật, chuyên môn của người lao động.
Tuỳ theo tính chất lao động khác nhau mà mỗi ngành nghề cụ thể có một thang lương riêng: Thang lương nhân viên cơ khí, thang lương công nhân lái xe, thang lương nhân viên đánh máy,... Trong mỗi thang lương lại tuỳ theo trình độ thành thạo nghiệp vụ, kỹ thuật, chuyên môn mà lại chia làm nhiều bậc lương, mỗi bậc lương có một mức tiền lương nhất định.
Đơn vị để tính tiền lương thời gian là lương tháng, lương ngày hoặc lương giờ.
Lương tháng được quy định sẵn đối với từng bậc lương trong các thang lương. Lương tháng thường được áp dụng để trả lương cho nhân viên làm công tác quàn lý kinh tế, quản lý hành chính và các nhân viên thuộc các ngành hoạt động không có tính chất sản xuất.
Lương ngày là tiền lương trả cho người lao động theo mức lương ngày và số ngày làm việc thực tế trong tháng. Mức lương ngày được tính bằng cách lấy mức lương tháng chia (:) cho số ngày làm việc trong tháng theo chế độ. Lương ngày thường được áp dụng để trả lương cho lao động trực tiếp hường lương thời gian, tính trả lương cho người lao động trong những ngày hội họp, học tập, hoặc làm nghĩa vụ khác và làm căn cứ để tính trợ cấp BHXH, BHTN.
Mức lương giờ tính bằng cách lấy mức lương ngày chia (:) cho số giờ làm việc trong ngày theo chế độ. Lương giờ thường được áp dụng để trả lương cho người lao động trực tiếp trong thời gian làm việc không hưởng lương theo sản phẩm.
Nhìn chung hình thức tiền lương theo thời gian có mặt hạn chế là mang tính bình quân, nhiều khi không phù hợp với kết quà lao động thực tê của người lao động. Vì vậy chi những trường hợp nào chưa đủ điều kiện thực hiện hình thức tiền lương theo sản phẩm mới phải áp dụng tiền lương theo thời gian.
2- Hình thức tiền lưong theo sản phẩm
Hình thức tiền lương theo sàn phẩm thực hiện việc tính trả lương cho người lao động theo số lượng và chất lượng sản phẩm hoặc công việc đã hoàn thành. Đây là hình thức tiền lương phù hợp với nguyên tắc phân phối theo laọ động, gắn chặt năng suất lao động với thù lao lao động; có tác dụng khuyến khích người lao động nâng cao năng suất lao động góp phan tăng thêm sản phâm cho xã hội. Trong việc trả lương theo sản phàm thi điều kiện quan trọng nhất là phải xây dựng được các định mức kinh tế - kỹ thuật để làm cơ sở cho việc xây dựng đơn giá tiền lương đối với từng loại sản phẩm, từng công việc một cách họp lý.
Hình thức tiền lương theo sản phẩm còn tuỳ thuộc vào tình hình CỊ1 thê ở từng doanh nghiệp mà vận dụng theo từng hình thức cụ thể sau đây:
- Hỉnh thức tiền lương theo sản phẩm trực tiếp không hạn chế. Vói hình thức này, tiền lương phải trả cho người lao động được tính trực tiếp theo số lượng sản phẩm hoàn thành đúng quy cách, phẩm chất và đơn giá tiền lương sản phẩm đã quy định, không chịu bất cứ một sự hạn chế nào. Đây là hình thức được các doanh nghiệp sử dụng phổ biến để tính lương phải trả cho lao động trực tiếp.
- Hình thức tiền lương theo sản phẩm gián tiếp: thường được áp dụng để trả lương cho lao động gián tiếp ở các bộ phận sản xuất như lao động làm nhiệm vụ vận chuyên vật liệu, thành phẩm, bào dưỡng máy móc thiết bị... Tuy lao động của họ không trực tiếp tạo ra sản phẩm, nhưng lại gián tiếp ảnh hưởng đến năng suất cùa lao động trực tiếp, nên có thể căn cứ vào kết quả cùa lao động trực tiếp mà lao động gián tiếp phục vụ để tính lương sàn phẩm cho lao động gián tiếp.
- Hình thức tiền lương theo sàn phẩm có thường, có phạt: Theo hình thức này, ngoài tiên lương theo sản phẩm trực tiếp, người lao động còn được thưởng trong sản xuất như thường về chất lượng sản phẩm tốt, thưởng về tăng năng suất lao động, tiết kiệm vật tư. Trong trường hợp người lao động làm ra sàn phẩm hòng, lãng phí vật tư trên định mức quy định hoặc không bảo đảm đủ ngày công quy định... thì có thể phải chịu tiền phạt trừ vào thu nhập cùa họ.
- Hình thức tiền lương sản phẩm thưởng luỹ tiến: Theo hình thức này, ngoài tiền lương theo sản phẩm trực tiếp còn có một phần tiền thường được tính trên cơ sờ tăng đơn giá tiền lương ở các mức nâng suất cao. Hình thức tiền lương này có tác dụng kích thích người lao động duy trì cường độ lao động ở mức tối da, nhung hình thức này sẽ làm tăng khoản mục chi phí nhân công trong giá thành sản phẩm của doanh nghiệp, cho nên, nó chỉ được sử dụng trong một số trường hợp cần thiết như khi cần phải hoàn thành gấp một đơn đặt hàng hoặc trà lương cho người lao động làm việc ở những khâu khó nhất để bảo đảm tính đồng bộ cho sản xuất.
- Hình thức khoán khối lượng hoặc khoán tùng việc. Hình thức này áp dụng cho những công việc lao động giản đơn, có tính chất đột xuất như bốc dỡ nguyên vật liệu, hàng hoá, sửa chữa nhà cửa... Trong trường hợp này, doanh nghiệp xác định mức tiên lương trả cho từng công việc mà người lao động phải hoàn thành.
- Hình thức khoán quỹ lương: là dạng đặc biệt cùa tiền lương sản phẩm được sử dụng để trà lương cho những người làm việc tại các phòng ban của doanh nghiệp. Theo hình thức này, căn cứ vào khối lượng công việc của từng phòng ban, doanh nghiệp tiến hành khoán quỹ lương. Quỹ lương thực tế cùa từng phòng ban phụ thuộc vào mức độ hoàn thành công việc được giao. Tiền lương thực tế cùa từng nhân viên vừa phụ thuộc vào quỹ lương thực tế của phòng ban, vừa phụ thuộc vào số lượng nhân viên cùa phòng ban đó.
3- Quỹ tiền lương
Quỹ tiền lương của doanh nghiệp là toàn bộ tiền lương của doanh nghiệp trả cho tất cả các loại lao động thuộc doanh nghiệp quản lý và sử dụng. Thành phần quỹ lương bao gồm các khoán chủ yếu là tiền lương trà cho người lao động trong thời gian thực tế làm việc (theo thời gian, theo sàn phàm...); tiền lương trả cho người lao động trong thời gian ngừng việc, nghi phép hoặc đi học; các loại tiền thường trong sản xuất, các khoản phụ cấp 'thường xuyên (phụ cấp khu vực, phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp học nghề, phụ cấp thâm niên, phụ cấp làm đêm, thêm giờ...). Trong quan hệ với quá trình sản xuất - kinh doanh, kế toán phân loại quỹ tiền lương cua doanh nghiệp như sau:
- Tiền lương chính: là tiền lương trà cho người lao động trong thòi gian làm nhiệm vụ chính đã quy định cho họ, bao gồm: tiền lương cấp bậc. các khoản phụ cấp thường xuyên và tiền thưởng trong sàn xuất.
- Tiền lương phụ là tiền lương phải trả cho người lao động trong thòi gian không làm nhiệm vụ chính nhưng vẫn được hường lương theo chế độ quy định như tiền lương trả cho người lao động trong thời gian nghỉ phép, thời gian đi làm nghĩa vụ xã hội, hội họp, đi học, tiền lương trả cho người lao động trong thời gian ngừng sản xuất.
Việc phân chia quỹ tiền lương thành tiền lương chính và tiền lương phụ có ý nghĩa nhất định trong công tác kế toán, phân bổ tiền lương theo đúng đối tượng và trong công tác phân tích tình hình sử dụng quỹ lương ờ các doanh nghiệp.
Vê nguyên tắc quản lý tài chính, các doanh nghiệp phải quản lý chặt chẽ quỹ tiền lương, .như: chi quỹ lương theo đúng mục đích, gắn với kết quả sàn xuất - kinh doanh trên cơ sở các định mức lao động và đơn giá tiền lương hợp lý được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Đối với doanh nghiệp kinh doanh chưa có lãi, chưa bảo toàn vốn thi tông quỹ lương doanh nghiệp được phép chi không vượt quá tiền lương cơ bản tính theo số lượng lao động thực tế tham gia vào quá trinh sản xuất - kinh doanh, hệ số và mức lương cấp bậc theo hợp đồng, mức phụ cấp lương theo quy định của Nhà nước.
Đối với doanh nghiệp kinh doanh có lãi, đạt được tỷ suất lợi nhuận trên vốn Nhà nước cao, đóng góp cho Ngân sách Nhà nước lớn thì được phép chi quỹ lương theo hiệu quả đạt được của doanh nghiệp nhưng phải bảo đàm các điều kiện sau:
- Bảo toàn được vốn và không xin giảm khấu hao hoặc giảm các khoản phải nộp Ngân sách Nhà nước.
- Tốc độ tăng của quỹ tiền lương phải thấp hơn tốc độ tăng tỷ suất lợi nhuận trên vốn Nhà nước cấp.
Chúc bạn thành công !
Các tin cũ hơn
Bài Viết Mới Nhất
Bài Viết Xem nhiều
